تمیز کردن دوغساز، مخصوصاً مدلهای آبشاری که برای سرو مداوم طراحی شدهاند، یکی از مهمترین کارهایی است که روی کیفیت محصول نهایی، طول عمر دستگاه و حفظ استانداردهای بهداشتی تأثیر مستقیم میگذارد.
در این راهنمای جامع، کل فرآیند را از صفر تا صد توضیح میدهیم:
از آمادهسازی و خاموش کردن دستگاه تا شستوشوی مخزنها، شیر خروجی، سیستم سرمایش، بدنه، فیلترها و حتی اشتباهاتی که معمولاً باعث خرابی دستگاه میشود.
دوغ بهخاطر داشتن چربی، پروتئین و املاح، اگر روی قطعات دستگاه بماند:
بوی ترش و نامطبوع ایجاد میکند
رسوب میبندد و طعم دوغ بعدی را خراب میکند
باعث رشد باکتریها میشود
جریان دوغ در دستگاه سخت میشود
فشار روی کمپرسور بالا میرود
و در نهایت عمر دستگاه کوتاه میشود
پس شستوشوی اصولی، نه فقط بهداشت را حفظ میکند؛ بلکه دستگاه را سالمتر و کمهزینهتر نگه میدارد.
قبل از هر کاری:
دستگاه را خاموش کنید
دوشاخه را از برق بکشید
صبر کنید تا دستگاه چند دقیقه خنک شود
اگر هنوز داخل مخزن دوغ باقی مانده:
شیر خروجی را باز کنید
دوغ را کاملاً تخلیه کنید
چند ثانیه صبر کنید تا آخرین قطره هم خارج شود
نکته: هیچوقت شستوشو را با وجود دوغ شروع نکنید؛ حجم زیاد دوغ دلمه میکند و تمیزکاری را سخت میکند.
در بیشتر مدلها میشود موارد زیر را جدا کرد:
مخزن یا مخازن داخلی
درپوش و قابها
شیر خروجی
نازل، لولهها، واشرها
سینی قطرهگیر
شیشه یا کاورهای جلویی (در برخی مدلها)
قطعاتی که قابل شستوشو نیستند معمولاً با برچسب مشخصند؛ به آنها دست نزنید.
مخزن را با آب ولرم (نه داغ) پر کنید و چند بار تکان دهید تا لایههای چربی و املاح جدا شوند.
از یکی از گزینههای زیر استفاده کن:
محلول رقیقشده مایع ظرفشویی بدون اسانس
محلول تخصصی شستوشوی تجهیزات لبنی
محلول آب گرم + جوششیرین (برای حذف بو)
هرگز از سفیدکننده، جرمگیر و مواد صنعتی قوی استفاده نکنید؛ مخزن استیل از بین میرود.
با یک برس نرم (غیرفلزی) همه نقاط مخزن را بشویید:
کف مخزن
دیوارهها
گوشههای پایین
دهانهها
در دستگاههای آبشاری، معمولاً مسیر برگشت دوغ وجود دارد؛ اگر قابلدسترسی است آن را هم برس بکشید.
این مرحله را چند بار انجام بده:
با آب کاملاً سرد
تا هیچ کف یا لیزشدگی باقی نماند
خشککردن مخزن لازم نیست؛ چون دستگاه موقع کار پر از مایع میشود.
این بخش مهمترین قسمت شستوشوی دوغساز است، چون بیشترین آلودگی همینجا شکل میگیرد.
دسته شیر
نازل
پیستون
لوله داخلی
واشرهای لاستیکی
(در هر مدل کمی متفاوت است)
۱. همه قطعات را داخل محلول آب گرم + مقدار خیلی کم مواد شوینده قرار بده.
۲. ۱۰–۵ دقیقه خیس بمانند تا چربیها حل شوند.
۳. با برس کوچک مخصوص (موجود در اکثر دستگاهها) داخل نازلها را تمیز کن.
4. واشرها را فقط با آب سرد بشوی؛ مواد شوینده عمرشان را کم میکند.
5. همه قطعات را کاملاً آبکشی کن تا هیچ کف یا مادهای باقی نماند.
هر ذره باقیمانده باعث بوی بد میشود
شیر سفت یا گیر میکند
نشت دوغ از شیر اتفاق میافتد
خروجی دستگاه کم فشار میشود
با یک دستمال نرم + شیشهپاککن بدون الکل تمیز کن.
الکل یا مواد اسیدی به مرور باعث خوردگی لاستیکها و چسبها میشود.
برای بدنه استیل:
از دستمال میکروفایبر
آب ولرم
و مقدار خیلی کم مایع ظرفشویی
استفاده کن.
هرگز از سیم ظرفشویی، پد زبری، یا جرمگیر استفاده نکن.
این سینی همیشه سریع کثیف میشود؛ روزانه شستوشو لازم دارد.
با مواد شوینده معمولی و برس نرم کاملاً تمیزش کن، چون زیر آن همیشه محل تجمع باکتری میشود.
بعد از انجام شستوشوی کامل، بهتر است دستگاه را ضدعفونی کنید.
نسبت: ۳۰٪ سرکه + ۷۰٪ آب
مسیر دستگاه را با این محلول پر کنید، ۲–۳ دقیقه نگه دارید، سپس تخلیه کنید.
اگر دستگاه در محیطهایی مثل رستوران پر رفتوآمد استفاده میشود، ماهی یکبار ضدعفونی تخصصی توصیه میشود.
پس از ضدعفونی، دستگاه را با یک دور آب گرم کامل بشویید تا طعم یا بوی اضافه باقی نماند.
واشرها را با دستمال خشک کنید
و قبل از نصب دوباره کاملاً مطمئن شوید خشک شدهاند
تا از لغزش، نشتی یا لقی جلوگیری شود.
سطوح خارجی را همیشه خشک کن،
چون لکه آب روی استیل باقی میماند.
همه قطعات را طبق ترتیب صحیح سر جایشان ببندید.
اگر یک واشر اشتباه جا بخورد:
شیر سفت میشود
نشت میکند
یا دستگاه خوب کار نمیکند
این نکات تجربه کسانی است که سالها با این دستگاه کار کردهاند:
چربیها سفت میشوند و دستگاه بوی شدید میگیرد.
در دستگاهی که ۲–۳ روز شسته نشود:
بوی ترش
کپک در نازل
رسوب
گرفتگی مسیر
قطعی است.
باز کردن کامل مسیرها
شستوشوی ضدباکتری
تمیز کردن فیلترهای هوا
بررسی واشرها
آب خیلی داغ:
واشرها را خراب میکند
استیل را دچار تغییر رنگ میکند
باعث خرابی شیر میشود
این کار مثل روشن کردن چایساز بدون آب است:
به کمپرسور و پمپ فشار وارد میشود.
گرد و خاک پرفورمنس کمپرسور را پایین میآورد و باعث بالا رفتن مصرف برق میشود.
این کار:
مسیر خروجی را تازه میکند
طعم باقیمانده روز قبل را حذف میکند
مشتری هم دوغ بهتر دریافت میکند
اینها کارهایی هستند که معمولاً باعث خرابی دستگاه میشوند:
استفاده از وایتکس یا جرمگیر
شستوشوی مخزن با اسکاچ زبر
روشن کردن دستگاه وقتی مخزن خالی است
شستوشو با آب خیلی داغ
قطعهقطعه کردن دستگاه بدون دانستن ترتیب نصب
فشار دادن بیش از حد شیر هنگام مونتاژ
نادیده گرفتن بوی ترش و استفاده دوباره از دستگاه
شستوشوی دیر به دیر (مثلاً هفتهای یکبار!)
تمیز کردن دوغساز فقط یک کار روزمره ساده نیست؛
یک فرآیند دقیق و مهم برای حفظ کیفیت محصول، طول عمر دستگاه و رعایت بهداشت است.
اگر:
هر روز شستوشوی اصولی انجام شود
قطعات حساس با دقت تمیز شوند
ضدعفونی دورهای فراموش نشود
دوغساز سالها بدون دردسر کار میکند و همیشه دوغ خنک و سالم تحویل میدهد.
